Việc điều tra diễn ra trước hay sau khi khởi tố vụ án hình sự?

Theo quy định tại BLTTHS năm 2015 thì quy trình giải quyết một vụ án hình sự sẽ bao gồm 4 giai đoạn cơ bản sau:

– Giai đoạn đầu tiên là khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can.

– Giai đoạn thứ hai là điều tra vụ án hình sự.

– Giai đoạn thứ ba là giai đoạn Viện kiểm sát quyết định truy tố bị can (hoặc trả hồ sơ yêu cầu cơ quan điều tra điều tra bổ sung nếu hồ sơ vụ án và bản kết luận điều tra chưa đủ, chưa đúng,…).

– Giai đoạn thứ tư là xét xử vụ án hình sự.

Tuy nhiên, có rất nhiều bạn đặt vấn đề là trước khi khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can thì cơ quan điều tra có tiến hành các hoạt động điều tra liên quan đến vụ án hình sự hay không? Nếu có thì đó có phải là hoạt động điều tra vụ án hình sự hay không?

Thứ nhất, tất nhiên là trước khi ra quyết định khởi tố vụ án hình sự đối với một vụ việc nào đó, quyết định khởi tố bị can đối với một người hoặc nghi phạm nào đó thì cơ quan điều tra phải có một số căn cứ nhất định để ra quyết định này.

Nhưng các căn cứ đó từ đâu mà có, tất nhiên là cơ quan điều tra phải “điều tra” thì mới có được hoặc xác minh được căn cứ đó là đúng,…

Thứ hai, đây không phải là hoạt động điều tra vụ án hình sự, mà đây là hoạt động “kiểm tra, xác minh nguồn tin về tội phạm”. Theo đó, sau khi tiếp nhận tin tố giác về tội phạm, đối tượng tự thú,… cơ quan điều tra phải tiến hành kiểm tra, xác minh các nguồn tin đó là có thật hay không.

Sau khi xác minh được nguồn tin đó là có thật (có sự việc như vậy xảy ra) thì cần phải kiểm tra xem sự việc đó có dấu hiệu của tội phạm hay không? Có đủ các yếu tố cấu thành tội phạm hay không?

Nếu có căn cứ để xác định vụ việc có dấu hiệu tội phạm và có đủ yếu tố cấu thành tội phạm thì cơ quan điều tra mới ra quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can rồi sau đó mới tiến hành hoạt động điều tra vụ án hình sự.