Hoàn cảnh ra đời, nội dung và ý nghĩa của Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng cộng sản Việt Nam được thông qua ở Hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng sản tháng 02/1930.
1. Hoàn cảnh ra đời:
‒ Giữa năm 1927‒1930: Nguyễn Ái Quốc đã từ Xiêm (Thái Lan) về Trung Quốc, với danh nghĩa đại diện Quốc tế Cộng sản triệu tập Hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng sản, thành lập một Đảng Cộng sản duy nhất ở Việt Nam.
‒ Hội nghị được tiến hành từ 6‒1 đến 7‒2‒1930 tại Cửu Long, Hương Cảng, Trung Quốc. Hội nghị quyết định bỏ mọi thành kiến, xung đột cũ và thành thật hợp tác với nhau trong 1 Đảng duy nhất ở VN và đặt tên Đảng là Đảng CS VN. Hội nghị đã thông qua Chánh cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt, Chương trình tóm tắt của Đảng hợp thành Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng cộng sản Việt Nam.
2. Nội dung Cương lĩnh chính trị đầu tiên:
Gồm 6 nội dung cơ bản:
‒ Phương hướng chiến lược của CMVN:
+ Làm tư sản dân quyền cách mạng và thổ địa cách mạng để đi tới xã hội cộng sản
+ Tư sản dân quyền: cuộc cách mạng tư sản kiểu mới là cuộc cách mạng dân tộc và cuộc cách mạng dân chủ, nhân dân
+ Thổ địa cách mạng: Cách mạng ruộng đất.
‒ Nhiệm vụ của cách mạng: tư sản dân quyền và thổ địa cách mạng:
+ Về chính trị: Đánh đổ đế quốc Pháp và phong kiến, làm cho nước Việt Nam hoàn toàn độc lập; lập chính phủ công nông binh, tổ chức quân đội công nông.
+Về kinh tế: xóa bỏ các thứ thuế vô lý; tịch thu toàn bộ sản nghiệp của đế quốc và tư sản lớn để giao cho chính phủ công nông binh quản lý; đề ra luật ngày làm 8 giờ.
+ Về văn hoá xã hội: Dân chúng được tự do tổ chức; nam nữ bình quyền,… phổ thông giáo dục theo công nông hoá.
‒ Về lực lượng cách mạng: toàn dân bao gồm: công nhân và nông dân là lực lượng cơ bản, là gốc; đồng thời phải mở rộng rãi hơn các lực lượng khác đó là: tư sản vừa và nhỏ, trung tiểu địa chủ.
‒ Về lãnh đạo cách mạng:
+ Giai cấp vô sản là lực lượng lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Đảng là đội tiên phong của giai cấp vô sản
+ Đảng có khả năng đoàn kết mọi lực lượng
+ Đảng lấy chủ nghĩa Mác‒Lê-nin làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho mọi hoạt động cách mạng của mình
‒ Phương pháp cách mạng:
+ Phải sử dụng cách mạng bạo lực cách mạng, không theo con đường cải lương thỏa hiệp.
+ Lực lượng chính trị, lực lượng vũ trang đấu tranh dưới 2 hình thức đấu tranh chính trị và đấu tranh vũ trang.
‒ Mối quan hệ giữa cách mạng Việt Nam với phong trào cách mạng thế giới: cách mạng Việt Nam là một bộ phận cấu thành của cách mạng thế giới.
→ Cương lĩnh cách mạng đầu tiên của Đảng ta là 1 cương lĩnh cách mạng đúng đắn, sáng tạo, phù hợp với điều kiện hoàn cảnh của nước ta lúc bấy giờ. Độc lập dân tộc gắn liền với CNXH là nội dung cơ bản của cương lĩnh này.
3. Ý nghĩa Cương lĩnh chính trị đầu tiên:
‒ Đảng sớm xác định đường lối chiến lược và phương pháp CM đúng đắn ngay khi mới ra đời. Đây là điều có ý nghĩa rất lớn đối với toàn bộ quá trình hoạt động của Đảng.
‒ Cương lĩnh chính trị đáp ứng nhu cầu bức thiết của lịch sứ, trở thành ngọn cờ tập hợp dân tộc.
‒ Cương lĩnh đánh dấu bước phát triển về chất của CMVN.
‒ Cương lĩnh ra đời chứng tỏ Đảng CSVN đã có những yếu tố cơ bản nhất để lãnh đạo CMVN.
‒ Cương lĩnh phát triển thêm một số luận điểm quan trọng của tác phẩm “Đường Kách mệnh”